"Αυτοί που μένουν", πόσο μοιάζουμε;

Αυτοί που μένουν…

Ήδη, έπειτα από έξι συναπτά έτη τρίμηνα υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, η τουρκική οικονομία οδεύει με μαθηματική πλέον ακρίβεια προς τη στασιμότητα και τη συρρίκνωση της. "Το δείχνουν όλοι οι βασικοί δείκτες από τον Ιούλιο και εντεύθεν", υπογραμμίζει ο Τούρκος οικονομολόγος και συγγραφέας Mustafa Sönmez.

Μπορεί η οικονομική δυσχέρεια να μην είχε ισχυρό πολιτικό αντίκτυπο στις κάλπες των βουλευτικών εκλογών του περασμένου Ιουνίου, όπου το ΑΚΡ του Ερντογάν εξασφάλισε και πάλι την πρωτιά, παρατηρεί σε ανάλυση του στο Al Monitor, "όμως η λαϊκή δυσαρέσκεια φουντώνει γρήγορα έκτοτε, εν μέσω ενός καλπάζοντος πληθωρισμού, πτωχεύσεων εταιρειών, της αδυναμίας αποπληρωμής δανείων και της αβεβαιότητας για το οικονομικό μέλλον της χώρας''.

Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Σεπτεμβρίου, εκτινάχθηκαν ο μεν ετήσιος πληθωρισμός στο 24,52% (ρεκόρ 15ετίας), ο δε πληθωρισμός τιμών παραγωγού στο 46%! Μοιραία και παρά τις διαβεβαιώσεις των εμπόρων ότι θα κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για περιορισμό των συνεπειών, το βάρος μετακυλίεται στις πλάτες των καταναλωτών. Ήδη πάντως για τους μισθωτούς -το 70% του εγχώριου εργατικού δυναμικού- αποδεικνύεται συσβάστακτο.

Αυτά τα συνολικά 19 εκατομμύρια που αριθμούν, μόνο τα 3 εκατομμύρια των δημοσίων υπαλλήλων διαθέτουν κάποιου είδους "μαξιλάρι'' αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής (μαζί με τα περίπου 10 εκατομμύρια συνταξιούχους). Όσο για τους υπόλοιπους 16 εκατομμύρια μισθωτούς, εν προκειμένω στον ιδιωτικό τομέα, μένουν στον αέρα -πέρα ίσως από το μόλις 1 εκατομμύριο εξ αυτών, που είναι μέλη συνδικαλιστικών οργανώσεων.

Στο μεσοδιάστημα, το 60% των μισθωτών αμείβονται με τον κατώτατο -το πολύ 1.600 τουρκικές λίρες μηνιαίως (κάτι περισσότερο από 230 ευρώ), την ώρα που ο μέσος όρος ενοικίου αγγίζει τις 1.000 λίρες, συμπεριλαμβανομένων σχετικών εισφορών.

Τη ζοφερή εικόνα συμπληρώνει το φάσμα της ανεργίας. Ο ρυθμός ανάπτυξης φθίνει τάχιστα στον κατασκευαστικό τομέα, στην αγροτική παραγωγή, στον τουρισμό και στην παροχή υπηρεσιών, όπου απασχολούνται κυρίως χαμηλόμισθοι, επισημαίνει ο Sönmez. ''Ο μεγάλος φόβος είναι για το τέταρτο τρίμηνο του έτους'', υπογραμμίζει, ''οπότε αναμένονται μεγαλύτερη συρρίκνωση και απολύσεις''.

Και σαν κερασάκι στην τούρτα είναι και τα ''κόκκινα'' δάνεια: υπενθύμιση της ''χρυσής'' -και όχι μακρινής- εποχής που οι τουρκικές τράπεζες μπορούσαν να δανείζονται φτηνά από το εξωτερικό και έδιναν αθρόα πίστωση στους καταναλωτές, κυρίως υπό τη μορφή πιστωτικών καρτών και καταναλωτικών δανείων.

Το αποτέλεσμα σήμερα είναι: υπερχρεωμένα τουρκικά νοικοκυριά, με αδυναμία αποπληρωμής των δανειακών υποχρεώσεων τους. Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Τουρκικών Τραπεζών, η επιβάρυνση των νοικοκυριών ανέρχεται συνολικά σε 567 δισ. τουρκικές λίρες (κοντά στα 81,5 δισ, ευρώ).

Τα 244 δισ. λιρών συνδέονται με δάνεια για την απόκτηση Ι.Χ. ή ακινήτου. Τα υπόλοιπα 323 δισ. αφορούν χρέη από πιστωτικές κάρτες και προσωπικά δάνεια, παραδοσιακή πελατεία των οποίων ήταν τα πιο χαμηλά βαλάντια...

''Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι ήδη κοντά στο 6% και οι δικαστικές προσφυγές πληθαίνουν'', υπογραμμίζει ο Sönmez. ''Τόσο για τους οφειλέτες όσο και για τις τράπεζες, το πρόβλημα αποπληρωμής κάνει ορατή την προοπτική κατασχέσεων, που σημαίνει ότι πολλοί μπορεί να χάσουν αυτοκίνητα και σπίτια''.

Στο κάδρο, παρατηρεί, ''είναι ομάδες που αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων του ΑΚΡ. Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πόσο θα διαρκέσει η πίστη τους στο κυβερνών κόμμα ή η υπομονή τους. Οι δημοτικές εκλογές του Μαρτίου 2019 πλησιάζουν εν τω μεταξύ'' και τίθεται το βασικό ερώτημα, που πιθανόν να ταλανίζει και το μυαλό των ξενιτεμένων του Γκεζί: αυτή τη φορά, τουλάχιστον, ''θα τιμωρήσουν το ΑΚΡ στην κάλπη;".

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών στο φύλλο της 20/21-10-2018.

Η άποψη του ''Κυρίου ΑΜ'' :

Αυτό το άρθρο το διάβασα σε μια χρονική συγκυρία, που πολλά ΜΜΕ, κύρια φιλικά στην Κυβέρνηση, έκανα διάφορα αφιερώματα στην επέτειο εκλογής του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στην εξουσία το 1981. Αυτή -η εκλογή- ήταν μια πραγματική αλλαγή στην ελληνική κοινωνία. Τουλάχιστον κοιτάζοντας την μέσα από τους πρόσθιους φακούς ενός ζευγαριού από κιάλια. Στην πραγματικότητα και με την ανάλογη μεγέθυνση των προσοφθάλμιων, θα αναγνωρίσει κάποιος την ίδια κατάσταση στην οποία ζει η σημερινή τουρκική κοινωνία. Από ένα επίπεδο ζωής/διαβίωσης χαμηλό σε όλα τα επίπεδα, περάσαμε σε ένα άλλο διαφορετικό. Τι ελεύθεροι συνδικαλισμοί, τι αυξήσεις μισθών και καθιερώσεις ΑΤΑ, τι συντάξεις αγροτικές και ''αντιστασιακές'', τι διακοποδάνεια και δάνεια ΟΕΚ, άλλη ζωή. Ζωάρα ίσως. Ήρθε όμως ο καιρός να αρχίσουν να πληρώνονται όλα αυτά και τότε ήρθαν τα μαύρα χρόνια του IMF και της ECB. Μήπως όλα αυτά θυμίζουν αυτά που περιγράφει στο άρθρο του ο Σόνμεζ ; Κι αν σας τα θυμίζουν, μήπως τελικά ο Τουρκικός λαός, πρέπει να σκεφτεί πολύ καλά πριν φτάσει στις επόμενες κάλπες; Αρκεί μόνο η τιμωρία του ΑΚΡ ή είναι απαραίτητη μια άλλη στροφή, μια άλλη πολιτική, μια διακυβέρνηση που θα ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη μόνο του λαού κι όχι της εύπορης αστικής ή μεσοαστικής τάξης; 

Ποιό κόμμα είναι αυτό που θα φέρει μια τέτοια αλλαγή στην Τουρκία; 

Αλήθεια, στην Ελλάδα υπάρχει ανάλογο κόμμα ή έχουμε πέσει σε πολύ βαθιά κρίση πολλών επιπέδων οπότε οι λύσεις πρέπει να είναι διαφορετικές;