 |
| Ρόζα Ιμβριώτη * |
Αυτές τις μέρες καταρτίζει το Υπουργείο Παιδείας νομοσχέδιο με το οποίο καθορίζει την έννοια της "φιλάθλου ιδιότητας". Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει άρθρα αναφερόμενα "εις την δι' αθεμίτων μέσων απόκτησιν αθλητών" από συλλόγους που για να πετύχουν την την εγγραφή τους υπόσχονται χρηματικά ποσά, εργασία κ.τ.λ. Κατά το νομοσχέδιο "φίλαθλος δέον να θεωρήται πας όστις επιδίδεται, ουχί προς οικονομικόν όφελος, αλλά από αγάπην προς το σπορ και ο ενδιαφερόμενος δια την προαγωγήν των."
Μια φορά έβαλε και το Υπουργείον Παιδείας τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων. Στην Ελλάδα οι έννοιες "φίλαθλος" και "φίλαθλο πνεύμα" έχουν ολότελα παραμορφωθεί.
Γιατί, μη νομίσει κανένας, ότι [...] πυκνές ομάδες του κόσμου, που γεμίζουν τη λεωφόρο Αλεξάνδρας προς το γήπεδο του Παναθηναϊκού , τις σπρώχνει προς τα εκεί το φίλαφλο πνεύμα. Ούτε είναι φίλαθλοι οι έφηβοι των 16-20 χρόνων και τα παιδιά των 11-15 χρόνων που τρέχουν κουρελιασμένα, πεινασμένα, κίτρινα, σκαστοί από το κουρείο ή το μαραγκούδικο, σκαστοί από το σχολείο, με τα κλεμένα λεπτά από το κομπόδεμα της γιαγιάς για το εισιτήριο. Ούτε, πολύ περισσότερο, αντιπροσωπεύουν το αθλητικό πνεύμα οι πολυτελέστατες κούρσες με τους καδενοφορεμένους κύριους.
Άλλες είναι οι αιτίες κατά μεγάλο μέρος που γεμίζουν πατείς με-πατώσε τα γήπεδα. Κι' οι αιτίες αυτές είναι αποτέλεσμα της βαθειάς κρίσης που περνάει η αστική κοινωνία. Κείνο που κάνει όλους κι' ιδιαίτερα τα νιάτα να τρέχουν λαχανιαστ'α στα γήπεδα, είναι το φοβρό αίσθημα της ΦΥΓΗΣ. Της φυγής από την πραγματικότητα την πανάθλια, το χωρίς ψωμί σήμερα και το χωρίς ελπίδα αύριο. Ανέλπιδη και απροσανατόλιστη η νεολαία χωρίς ιδανικά αντιστύλια, ζη μέσα στο κενό και το ανικανοποίητο. Κι' όταν δουλεύει με μισθό πείνας, η εργασία πολύωρη κι' αποχτηνωτική. όπως την έχει καταντήσει η σημερινή κοινωνική πραγματικότητα, γυμνώνει τη νεολαία από κάθε πνευματική χαρά και της αφαιρεί από την ψυχή κάθε ικμάδα. Αποκλεισμένα τα νειάτα από τα υλικά και πνευματικά αγαθά του πολιτισμού είναι πια παραδομένα ανυπεράσπιστα στο εύκολο ζήσιμο, στο εύκολο κέρδος, στην πρόστυχη καλοπέραση. Έτσι παραμορφώνεται το σώμα και η ψυχή και δημιουργούνται σακάτικες και ηθικά ανάπηρες ψυχές. Χιλιάδες λοιπόν άτομα ύστερα από την [...] εργασία, την εργασία σκλαβιά, βρίσκουν ευχαρίστηση κι' απόλαυση στο έντονο ζήσιμο του έρωτα χωρίς αύριο, της χαρτοπαιξίας, της ακολασίας. Παρακολουθούν με πάθος ανείπωτο σαν απλοί θεατές τις αθλητικές συναντήσεις που τους είναι τόσο πιο πολύ εύαρεστες, όσο δεν τους προβάλλουν καμιά δύσκολη απαίτηση, ούτε στο σώμα ούτε στο πνεύμα.
Αυτή είναι η μία αιτία της κοσμοσυρροής στα γήπεδα, όμως υπάρχει και μία άλλη. Οι κούρσες που τρέχουν και μέσα στις κούρσες μεγαλόσχημοι κύριοι είναι τάχα οι ενδιαφερόμενοι για την προαγωγήν των σπορ άνευ ουδεμιά οικονομικής ωφελείας. Αντίθετα είναι εκείνοι που έχουν ιδιαίτερα οικονομικά και ακόμα περισσότερο πολιτικά οφέλη. Είναι εκείνοι που εκμεταλλεύονται το αίσθημα της φυγής στον εργαζόμενο γενικά και ιδιαίτερα στην νεολαία. Να αποτραπεί διατάζει η Αντίδραση η προσοχή τους από το σήμερα και τα προβλήματά του. Από την άθλια κατάστασή τους. Από τις άνομες πράξεις της ολιγαρχίας. Από το σωστό αντίκρυσμα της στιγμής. Να παραπλανηθεί το λαϊκό κριτήριο, να αφιονιστεί [;] η ψυχή της νεολαίας. Και τρέχουν και τρέχουν λαχανιαστά κι' οι μεν κι' οι δε στα γήπεδα , όπως τρέχουν στις άλλες ψυχοφθόρες διασκεδάσεις. Πιστεύει τάχα κανείς πως αυτό είναι το φίλαθλο πνεύμα κι' ότι όλοι αυτοί είναι φίλαθλοι; Αντίθετα αυτή η βρώμικη πολλές φορές υπόθεση καταστρέφει το ευγενικό ιδανικό του αθλητισμού, το ηθικό του στοιχείο. Ο αθλητισμός είναι μέρος της φυσικής αγωγής κι' ο αθλητής πραγματοποιώντας το ανώτατο όριο της επίδοσης έχει την ικανοποίηση, ότι είναι ο ήρωας που ενεργεί για το ηθικό μεγαλείο της χώρας του και το δικό του.
Όλα τα αγόρια και τα κορίτσια έχουν ανάγκη από φυσική αγωγή. μα φυσική αγωγή θα πει πρώτα υγιεινή διαπαιδαγώγηση και σωστή θρέψη και έπειτα για όλους γυμναστική κι' αθλητισμός. Τότε το φίλαθλο πνεύμα θα κατακτήσει ολόκληρο το λαό, όμως όχι σαν αφιόνισμα, αλλά σαν κατάρτιση γερού κι' επιδέξιου κορμιού που θα γίνει το όργανο μιας χαρούμενης παραγωγικής και ηθικής οντότητας.
Μέσα σ' αυτό το γενικό πλαίσιο πρέπει να δη το Υπουργείο Παιδείας το πρόβλημα του αθλητισμού και του φίλαθλου πνεύματος δηλαδή δεν είναι σκοπός μας στον αθλητισμό ν' ατροφήσουμε το πνεύμα με την υπερβολική άσκηση του κορμιού. Δεν μπαίνει σκοπός να φαμπρικάρουμε αθλητές εμπόρους ή αργόσχολους ανθρώπους, τάχα φίλαθλους που εμπορεύονται και καπηλεύονται την ιδιότητα του φιλάθλου και του αθλητή, γιατί τότε η άθληση χάνει το κύριο νόημα της, γίνεται ειδίκευση και φτάνει στη στρέβλωση, την κερδοσκοπία και την αρπαχτική μανία.
Ίσα-ίσα τώρα που η αστική κοινωνία κατάντησε την εργασία τον χειρότερο εχθρό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και προσωπικότητας, ενώ πρέπει να είναι η χαρά κι' η δόξα του ανθρώπου, η φυσική αγωγή και μάλιστα ο αθλητισμός πρέπει να αποτρέπουν τούτο τον κίνδυνο. Πρέπει να δίνουν ευκαιρίες στο άτομο μαζί με το σχολείο, τις λαϊκές βιβλιοθήκες, το θέατρο να δημιουργήσει για τον εαυτό του καλλιτεχνικές και πνευματικές απολαύσεις. Η φίλαθλη κίνηση μαζί με τα άλλα θα είναι το αντιστάθμισμα στην αποχτηνωτική ζωή που μας φέρνει το οικονομικό καθεστώς κι' η εργασία - σκλαβιά. Θα βοηθήσει να μη χαθεί η ατομική πρωτοβουλία , να σωθεί το πνεύμα. Να διαμορφώσει ανθρώπους της δουλειάς και της δημιουργικής δράσης, που τόσο έχει ανάγκη η Χώρα μας σ' αυτούς τους δύσκολους καιρούς.
Έχει ετοιμαστεί για τέτιο αντίκρυσμα το Υπουργείο Παιδείας; Στη φυσική αγωγή έχει ν' αντικρύσει τρείς τομείς χωρίς να λογαριάσει έξοδα;
1) Την υγιεινή κατάσταση των παιδιών. "Οι μαθηταί δέον να ώσιν καθαροί και ευπρεπώς ενδεδυμένοι" είναι η ρετσέτα του Υπουργείου που μοιάζει με την ρετσέτα του παλαιού γιατρού που συνιστούσε στο φτωχό βιοπαλαιστή που χτίκιασε από πείνα: μπιφτέκι, εξοχή και ανάπαυση!
Πρέπει το ίδιο να οργανώσει τις υπηρεσίες για υγιεινή διαπαιδαγώγηση και σωστή θρέψη. Που σημαίνει παρακολούθηση από γιατρούς και τις επισκέπτριες αδελφές των παιδιών από την βρεφική κιόλας και νηπιακή ηλικία. Μα ιδρύσει βρεφικούς σταθμούς, νηπιαγωγεία και παιδικούς σταθμούς. Να ιδρύσει λουτρά και ιματιοθήκη. Συσσίτια και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Γιατί αν δεν γίνουν αυτά, με τα 82% αδενοπαθικά παιδιά, γυμναστική κι' αθλητισμός σημαίνει χαριστική βολή για την υγεία του παιδιού.
2) Πάνω σ' αυτό σαν προϋπόθεση, θα στηρίξει τη Γυμναστική και τον Αθλητισμό. Κι' όταν λέμε γυμναστική δεν ζητούμε απλώς "ώρα γυμναστικής" κατά το "ώρα γυμναστικής" όπου θα ασκηθούν κάθε φορά ωρισμένα μέλη του σώματος χωριστά. Εννοούμε τη Γυμναστική που θα αντιληφθεί τον άνθρωπο σώμα και πνεύμα σαν ενιαίο όλο. Πλάγι στην καθιερωμένη γυμναστική που είναι αντίγραφο των γραμματικών και συνταχτικών ασκήσεων εφαρμοσμένο στην περίπτωση αυτή και στα μέλη του σώματος και στο καθένα χωριστά, ζητούμε να σταθεί ο αθλητισμός που θ' απαιτείται στην αδιάσπαστη ενότητα σώματος και πνεύματος. Στο κολύμπι, στην κωπηλασία, στο χιόνι, στην ορειβασία, στην πορεία, στο τόπι, στην πάλη, στο δρόμο μέσα στον ήλιο και τον αέρα, στο φυσικό περιβάλλον, θα σπαθίζει και θα πλάθεται η δύναμη κι' η θέληση της νεαρής οντότητας. Σχολεία χωρίς γήπεδα και χώρο γυμναστικής είναι πια κάτι αναχρονιστικό.
3) Υπάρχουν όμως κατάλληλοι και αρκετοί καθηγητές της Φυσικής Αγωγής; Η Δημοτική Εκπαίδευση έχει την γυμναστική σαν κάτι περίεργο! Οι Δάσκαλοι μας δεν έχουν καμία ιδιαίτερη μόρφωση για ένα τέτοιο πλατύ πρόγραμμα φυσικής αγωγής. Και τότε θα πρέπει σε κάθε Δημοτικό είτε ομάδα Δημοτικών να υπάρχει καθηγητής της φυσικής αγωγής. Αλλιώς θα πρέπει υποχρεωτικά όλοι οι Δάσκαλοι ως 40 χρόνων να μετεκπαιδευτούν επί εξάμηνο στην Ακαδημία Φυσικής Αγωγής.
Η Μέση Εκπαίδευση βέβαια παρουσιάζεται προνομιούχα. Έχει καθηγητές Γυμναστικής. Όμως φοβάμαι ότι οι καθηγητές της Φυσικής Αγωγής μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα. Ίσως να φταίνε τα λιγώτερα επιστημονικά εφόδια που διαθέτουν απέναντι στους άλλους συναδέλφους. Νομίζω ότι ο καθηγητής της Γυμναστικής πρέπει να έχει ανώτερη θεωρητική κατάρτιση για να σταθεί άξιος της αποστολής του και σε ίση μοίρα με τους συναδέλφους του. Όσο για το πανεπιστήμιο η εικόνα είναι θλιβερή. Όλοι οι φοιτητές θεωρούν τις λίγες υποχρεωτικές ώρες της γυμναστικής αγγαρεία. Ενώ θα περίμενε κανείς το αθλητικό πνεύμα να ξαπλωθεί ολοένα πιο πλατιά μέσα στους φοιτητές. Αυτοί να οργανώσουν την επιστημονική φυσική αγωγή με όλο τα παρακλάδια της (ιατρική, φυσικοθεραπευτική κ.τ.λ.)
*
Μόνο άμα μεγαλώσουμε τα παιδιά μας σε μια αδιάκοπη πραχτική της φυσικής αγωγής, ίσως θα κόψουμε από τη ρίζα το κακό και θα διατηρήσουμε στους μεγάλους έπειτα την ανάγκη του ενεργητικού αθλητισμού και το φίλαθλο πνεύμα.
Φοβάμαι όμως πως κι' αυτό δεν φτάνει, όσο κυλάει άδεια η ζωή της νεολαίας και απροσανατόλιστη, άνεργη, χωρίς ιδανικά κι' ελπίδες καλύτερου αύριο, μέσα στη βαθειά κοινωνική κρίση που περνούμε, και τα νιάτα θα θέλγονται από τον παραμορφωμένο αθλητισμό και τις πρόστυχες διασκεδάσεις και την ψυχολογική αυτή κατάσταση τους θα την εκμεταλλεύεται η Αντίδραση και θ' αποκομίζει και πολιτικά και οικονομικά κέρδη.
Ρόζα Ιμβριώτη Γενάρης '53
* Σκίτσο της Κατερίνας Χαριάτη-Σισμάνη
την περίοδο που ήταν συν-εξόριστη της Ρόζας Ιμβριώτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου