Ένας σωστός Αγωνιστής.

Γράφει η Έλλη Αλεξίου στο σημείωμά της "Να ένας σωστός Έλληνας!" για τον Γιώργη Κοτζιούλα το 1975, όταν πια μπορούσε κάποιος να γράφει και να ιστορεί στιγμές από το μεγαλούργημα της Εθνικής Αντίστασης.

'Οποιος θελήσει να κάνει κριτική θεώρηση στο θεατρικό έργο του Κοτζιούλα, θα πρέπει προτού αρχίσει την εργασία του, να 'χει καλά μελετήσει κι αμερόληπτα να 'χει εμβαθύνει στα προλεγόμενα του ίδιου του συγγραφέα. Τα προλεγόμενα μας κατατοπίζουν όχι μόνο στο ίδιο το περιεχόμενο των έργων, πως δηλαδή τα εμπνεύστηκε και πως τα έγραψε, κάτω από ποιές περίεργες συνθήκες και πως κυριολεχτικά, λαχανιαστά, τα διατύπωνε. Αλλά φαίνεται πως το ταλέντο διαλαλεί την παρουσία του κάτω από οιεσδήποτε συνθήκες. 

Οι συνθήκες λοιπόν είναι ένα στοιχείο που διαμορφώνει την έμπνευση; Κάνει τον εξής παραλληλισμό η Ελ. Αλεξίου για να σιγουρέψει τον στοχασμό της.

Ο καημένος ο Ντοστογιέφσκι, τις περισσότερες φορές, έγραφε τις συνέχειες των μυθιστορημάτων του μέσα στο τυπογραφείο, δίπλα στο πιεστήριο που δούλευε, γιατί η οικονομική δυσπραγία τον υποχρέωνε να προπληρώνεται για κείμενα που δεν είχε γράψει...

Έχοντας υπ' όψη ή ίσως διατηρώντας κάποιο αρχείο, συνεχίζει.

Αντιγράφω λίγες φράσεις από τους προλόγους θεατρικών του Γ.Κ. γιατί αυτές, καθώς είναι γραμμένες ημερολογιακά μέσα στη ζωή του αντάρτικου, γιατί τότε έγραφε ο Γιώργης Κοτζιούλας , δίνουν ζωντανά, κάλλιο από το πιό έντεχνο κείμενο, πιστά, συγκλονιστικές εικόνες ζωής. 

"...κάθισα λοιπόν, μ' εκείνον το διαβολόκαιρο στην άκρη απ' τη γωνιά και συμπώντας τα ξύλα που έβγαζαν καπνό, σκάρωσα στα γρήγορα ένα θεατρικό διάλογο με τρία-τέσσερα πρόσωπα, χωρίς δράση σχεδόν. Του έβαλα και τίτλο: το καινούργιο Εικοσιένα...".

Κι' ακόμα, "...αλλά για να μη νομίσει κανείς πως είχαμε καλοφαγία, εξηγώ πως το γεύμα μας ήταν κανένα κουπάκι ξυνόγαλο, κανένα κομμάτι ζυμαρόπιτα. Απ' αυτά είχαν, απ' αυτά μας δίναν...".

Αυτές ήταν οι ανέσεις που είχαν οι "προνομιούχοι" στο δικό τους ιδιαίτερο πολεμικό μέτωπο.

"...Τα έργα που παίχτηκαν ανταποκρίνονταν στη νοοτροπία του κοινού και ήταν γραμμένα έτσι που να εξυπηρετούν τον αγώνα. Αυτό βγαίνει απ' τη γενική ομολογία των θεατών, απ' τ' αυθόρμητα γέλια, κάποτε κι από τα δάκρυά τους... Έτσι το πέρασμά τους άφηνε πίσω τους σημάδια εξέλιξης. Τα κακοπάτητα εκείνα μέρη οργώνονταν όλο και πιο βαθιά, με το αλέτρι της προόδου...".

Κλείνοντας το διάλεγμα που κάνει απ' τα εισαγωγικά σημειώματα του Κοτζιούλα, η Έλλη Αλεξίου επιλέγει -θα έλεγα- το πιο πολιτικό απ' όλα, που χαρακτηρίζει και όλη την ύπαρξη της Λαϊκής Σκηνής.

"...Σε μιά εποχή όπου η πολύμορφη αντίδραση προσπαθεί με όλα τα μέσα να κηλιδώσει τον τίμιο αγώνα μας, έχουμε υποχρέωση απέναντι της ιστορίας ν' αποστομώσουμε τους συκοφάντες με τα γεγονότα...".

Αυτός ήταν "ένας σωστός Έλληνας" λέει η Αλεξίου, δίνοντας κάποια ελάχιστα χαρακτηριστικά του. Εγώ θα έλεγα "ένας σωστός Αγωνιστής" που έτυχε να είναι Έλληνας!